In Nederland krijgt maar liefst 70% van de mensen wel eens een keer nekpijn. Meestal gaat het om een kortdurende klacht. Wanneer de nekpijn echter langer dan drie maanden aanhoudt, spreken we van ‘chronische nekpijn’. Dit kan een vervelende invloed hebben op je dagelijkse activiteiten, zoals werk, sport en sociale dingen. Gelukkig betekent de term ‘chronisch’ niet dat de klachten voor altijd blijven: het zegt alleen iets over hoe lang de pijn al aanwezig is. Ook chronische nekpijn is vaak goed te behandelen!
Oorzaken chronische nekpijn
Langdurige, ofwel chronische, nekpijn ontstaat meestal als gevolg van overbelasting. Dit kan een overbelasting zijn van de spieren, de gewrichten of de tussenwervelschijven in de nek. De oorzaak is vaak multifactorieel: een samenspel van meerdere invloeden. Hieronder staan een aantal belangrijke boosdoeners die chronische nekpijn kunnen geven:
- Verkeerde beweging (bijvoorbeeld spierverrekking of spierscheur)
- Verkeerde of eenzijdige houding (bijvoorbeeld beelschermwerk)
- Langdurige overbelasting van spieren (bijvoorbeeld veel tilwerk)
- Stress of spanningen (bijvoorbeeld hoge werkdruk)
- Ongeluk (bijvoorbeeld ‘whiplash’, zoals kop-staart botsing met de auto)
Wanneer de pijn lang aanhoudt, kan dit ervoor zorgen dat je (onbewust of bewust) bepaalde bewegingen gaat vermijden. Helaas werkt dit vaak averechts, waardoor nekspieren juist nog sneller overbelast en pijnlijker raken. Het is dan ook verstandig om op tijd een fysiotherapeut in te schakelen!
Soms kan chronische nekpijn ook een onderliggende oorzaak hebben. Denk bijvoorbeeld aan een nekhernia, artrose of botontkalking. Onder ‘verschillende aandoeningen bij chronische nekpijn’ komen we hier nog op terug.
Symptomen van chronische nekpijn
De precieze klachten en symptomen bij chronische nekpijn kunnen per persoon verschillen. Over het algemeen komen onderstaande symptomen relatief vaak voor:
- Stekende of zeurende nekpijn
- Stijf of zwaar gevoel in de nek
- Hoofdpijn en/of duizeligheid
- Uitstralende pijn naar de armen en schouders
- Pijn die steeds terugkomt
- Pijn die langer dan drie maanden aanhoudt
Verschillende aandoeningen bij chronische nekpijn
Aspecifieke nekpijn
In de meeste gevallen gaat het bij chronische nekpijn om ‘aspecifieke nekpijn’. De pijn is niet het gevolg van een specifieke situatie, zoals ongeval of botbreuk, of onderliggende klacht, zoals tumor of hernia. Meestal ontstaat de klacht door een combinatie van factoren. Twee belangrijke oorzaken van aspecifieke nekpijn hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet:
- Houdingsgerelateerde nekpijn
Bij deze vorm van nekpijn ligt de oorzaak in een verkeerde of eenzijdige houding. Wanneer je regelmatig in een verkeerde houding zit, kan er een disbalans tussen de nekspieren optreden. Dit kan leiden tot een over- en een onderbelasting van de spieren. Een bekende risicofactor is beeldschermwerk. - Stressgerelateerde nekpijn
Langdurige stress kan hoge spierspanning uitlokken. Die spierspanning zorgt ervoor dat spieren pijnlijk en vermoeid aanvoelen. Soms gaat het gepaard met ‘spanningshoofdpijn’. Meestal ervaar je dan hoofdpijn als soort ‘strakke band’ gevoel rondom het hoofd. Dit wordt veroorzaakt doordat de nekspier die aanhecht onderaan de schedel. Deze spier trekt als het ware continu licht aan de schedel.
Nekhernia
Een nekhernia is een vorm van ‘specifieke nekpijn’ en wordt veroorzaakt door het uitstulpen van een tussenwervelschijf in de nekregio. Deze uitstulping kan tegen een zenuw aan drukken. Dit veroorzaakt pijnklachten in het uitstralingsgebied van die zenuw, richting de armen en handen. Ook kunnen er eventueel uitvalsverschijnselen in de arm en handspieren of een ander gevoel in de huid optreden.
Whiplash
Nekpijn kan ook veroorzaakt worden door een extreme voor- en achterwaartse beweging. Dit wordt in de volksmond een ‘whiplash’ genoemd. In vakjargon spreken we vaak van ‘traumagerelateerde nekpijn’. Het meest bekende voorbeeld is een kop-staartbotsing met de auto. Door de extreme beweging, krijgen de spieren en de nekwervels een flinke optater. Dit kan leiden tot stijfheid van de nek, nekpijn, hoofdpijn, duizeligheid en moeite met concentreren.
Artrose
Artrose is een verouderingsproces, waarbij er sprake van een afname van het kraakbeen in de gewrichten. Dit kraakbeen zorgt er normaal gesproken voor dat de botstukken van het gewricht soepel langs elkaar heen kunnen bewegen. Dit verouderingsproces komt bij iedereen voor en hoeft geen problemen te veroorzaken. Helaas neemt het kraakbeen soms (door een samenspel van factoren) sterk af waardoor het gewricht niet meer goed kan bewegen en dit bewegen veel pijn veroorzaakt. Dit kan ook in de gewrichten van de nekwervelkolom voorkomen, met een pijnlijke, stijve nek als gevolg.
Veelgestelde vragen rondom chronische nekpijn
Kan mijn chronische nekpijn nog overgaan?
De term ‘chronisch’ verwijst naar de tijd dat de klachten al aanwezig zijn. Het zegt dus gelukkig niets over de toekomst! Ook chronische nekpijn is goed te behandelen en kan in de meeste gevallen herstellen. Bij chronische nekpijn, dus langer dan drie maanden aanwezig, duurt het herstel wel langer dan bij acute nekpijn. Dit kan uiteenlopen van enkele weken tot meer dan 6 maanden. De precieze duur is afhankelijk van de ernst van de oorzaak en hoe jij met de klacht omgaat.
Moet ik een röntgenfoto of MRI laten maken?
In de meeste gevallen is het niet zinvol of een foto of MRI-scan van de nek te laten maken. Er blijkt uit onderzoek dat er geen goed verband bestaat tussen wat er op de foto of MRI-scan te zien en de mate van de klachten. Zo is er bij meer dan 80% van de mensen die géén nekklachten hebben, wel iets ‘abnormaals’ op de foto of MRI-scan te zien. In sommige gevallen is het echter wel zinvol, bijvoorbeeld na een ongeluk. Dit kan je het beste met je (huis)arts overleggen.
Tips om chronische nekpijn te voorkomen
Chronische nekpijn is helaas niet altijd te voorkomen. Toch zijn er een aantal handige en eenvoudige tools die de kans op nekpijn verkleinen:
- Houding
Het menselijk lichaam is niet gemaakt om lang in één houding te zitten. Er is niet één perfecte houding en ons lichaam kan ook best even in een wat ‘onhandige’ positie werken (daar zijn we tenslotte ook voor gemaakt), maar wissel vooral veel af van verschillende houdingen. Dit voorkomt stijfheid en verbetert de spierfunctie. - Beweging
Probeer naast het wisselen van houding ook mini-pauzes in je dag te brengen waarbij je even in beweging komt en wat stretch-oefeningen doet voor de bovenrug en nek. Bewegen is goed voor de doorbloeding. Dit draagt weer bij aan het ontspannen van spieren. - Ontspanning
Stress kan helaas een vervelende veroorzaker van acute nekpijn zijn. Uit onderzoek blijkt dat afwisseling tussen inspanning en ontspanning een belangrijke factor is om stress te voorkomen. Kortom, ontspan! - Water
Drink voldoende water. Zet bijvoorbeeld een waterfles op je bureau en zorg dat je met een lege fles aan het eind van de dag naar huis gaat. Dit is, net zoals bewegen, goed voor de doorbloeding.
Wanneer moet ik langs de fysio voor mijn chronische nekpijn?
Bij chronische nekpijn is specialistisch advies vaak erg nuttig. Wanneer de nekklachten niet verminderen en/of belemmeren in het dagelijks functioneren, is het verstandig om de fysiotherapeut te bezoeken. De fysiotherapeut kan door een vraaggesprek en lichamelijk onderzoek meer duidelijkheid geven over de oorzaak van de chronische nekpijn. De factoren die de pijn in stand houden worden op een rijtje gezet en er wordt gezamenlijk een plan opgesteld om de oorzaken te achterhalen en zo snel mogelijk te herstellen.
Wanneer moet ik langs de dokter voor mijn chronische nekpijn?
In de meeste gevallen bij nekpijn geeft de huisarts een verwijzing voor fysiotherapie en/of pijnstilling. De fysiotherapeut is dan ook vaak de aangewezen persoon om in te schakelen. Wanneer is het toch goed om een afspraak bij de huisarts te maken? Bel direct je huisarts wanneer je plots nekpijn hebt in combinatie met:
- Koorts;
- Verwardheid of concentratieproblemen;
- Extreme duizeligheid of wazig zien;
- Uitval van spieren in de armen of handen;
- Een val of trauma als oorzaak.
Mogelijke behandelingen tegen chronische nekpijn
De behandeling tegen chronische nekpijn is afhankelijk van het type klacht, de ernst en de complexiteit. In de meeste gevallen is de behandeling tegen chronische nekpijn conservatief. Dit houdt in dat er geen operatie nodig is. Fysiotherapie is vaak een belangrijk onderdeel van de conservatieve behandeling. De fysiotherapeut zal zich vooral richten op het geven van informatie en advies door samen kritisch te kijken naar de houding, het werk, het sporten en eventuele werkdruk of stress. Daarnaast kan oefentherapie ingezet worden om stijfheid te verminderen en nekspieren te versterken. Bij chronische pijn richt de fysiotherapeut zich soms ook op het aan- of afleren van bepaald beweeggedrag, zoals het leren overwinnen van angst om te bewegen. Andere behandelmogelij